مصاحبه ي دويچه وله با شيرين عبادي و نعمت احمدي

1386 خورشيدي
پاره ای خبرها حاکی از برگزاری دادگاه آیت الله حسین کاظمینی بروجردی در صبح روز دوشنبه چهارم تیرماه هستند. این روحانی، مخالف تز ولایت فقیه و اسلام سیاسی است و از نه ماه قبل در زندان به سر می برد. از قرار برای آیت الله بروجردی، تقاضای حکم اعدام شده است.

خانواده حسین کاظمینی بروجردی خواستار دفاع از وی در برابر اتهامها توسط شیرین عبادی و نعمت احمدی شده بودند، اما در دادگاه ویژه روحانیت، تنها وکلای معمم حق حضور دارند. حسین کاظمینی بروجردی خود شخصا ماه اردیبهشت، نامه ای خطاب به پاپ، دبیر کل سازمان ملل، پارلمان اروپا، سازمان دیده بان حقوق بشر، عفو بین الملل، دادگاه لاهه و روشنفکران و آزادیخواهان نوشت و خواستار برگزاری یک دادگاه علنی برای خود شد. در باره پرونده این روحانی با شیرین عبادی و نعمت احمدی گفتگو کردیم:

دویچه وله : خانم عبادی، پرونده آیت الله بروجردی چه مراحلی را طی کرده یا دارد طی می کند.

شیرین عبادی : طرفداران آیت الله بروجردی و خانواده شان با من تماس گرفتند و اظهار نگرانی کردند، چرا که کیفرخواست بر مبنای اعدام تنظیم شده است. آنها می ترسیدند که این کیفرخواست منجر به صدور حکم اعدام شود. متاسفانه من نمی توانم قبول وکالت کنم، زیرا وکالت در دادگاه ویژه روحانیت، خاص روحانیان است و ما را درآنجا راه نمی دهند. البته باید بگویم من به صلاحیت این دادگاه از حیث وجوب قانونی اش و این که چرا فقط معدودی از روحانیون در آنجا حق وکالت دارند، همیشه اعتراض داشته ام، ولی متاسفانه اعتراض های ما به جایی نرسیده است. تا آنجا که من اطلاع دارم، حکم اعدام آیت الله بروجردی هنوز صادر نشده است.

دویچه وله : در صورتی که این حکم احیانا صادر شود، تا زمان استیذان و انجام چقدر طول می کشد؟

شیرین عبادی : محاکمات سیاسی نظیر محاکمه آیت الله بروجردی تابع قانون نیست، بلکه تابع سیاست است. به همین دلیل است که شما می بینید یک استاد دانشگاه ۶۷ ساله مثل خانم هاله اسفندیاری چهل روز است در حبس انفرادی به سر می برد و من بعنوان وکیل اش حق دیدار با ایشان و خواندن پرونده را ندارم. حتی مادر ۹۳ ساله خانم اسفندیاری هم اجازه یک بار ملاقات با دخترش را نداشته است. قانون متاسفانه در موارد سیاسی حکومت نمی کند و قضاوت تابع سیاست است.

دويچه وله : به نظر می رسد که تشکل ها، در رابطه با پرونده آیت الله بروجردی، به اندازه کافی حساسیت از منظر حقوق بشر نداشته اند . مثلا کانون وکلا یا کانون مدافعان حقوق بشر در این مورد چه کرده اند؟

شیرین عبادی : کانون وکلای دادگستری معمولا در اینگونه موارد دخالت نمی کند اما کانون مدافعان حقوق بشر ضمن گزارش وضعیت حقوق بشر که هر سه ماه منتشر می کند، در مورد آیت الله بروجردی هم مطالبی انتشار داده است. اگر راجع به ایشان حساسیت لازم ایجاد نشده، نه بخاطر بی اعتنایی و بی توجهی افکار عمومی به شخصیت ایشان است، بلکه به این دلیل است که زندانیان سیاسی و مواردی از این قبیل زیادند.

دويچه وله : خیلی‌ها معتقدند بسیار بعید است که حکم اعدام برای آیت الله بروجردی صادر شود و چنین چیزی عملی نیست و بس خطرناک است...

شیرین عبادی : من هم همینطور می اندیشم. اساسا اعدام یک فرد بنا بر اعتقاد و عقیده ای که دارد یا بخاطر حرف هایی که زده، امکان پذیر نیست و ما در عصر و زمانی نیستیم که کسی را به خاطر داشتن عقیده و بیان آن، بتوانند اعدام کنند. من هم می گویم ایشان از زندان بیرون می آید، همانطور که حکم اعدام هاشم آغاجری را نتوانستند اجرا کنند و او بالاخره آزاد شد.

دویچه وله : آقای احمدی شما تا چه اندازه در جریان پرونده آیت الله بروجردی هستید و چه خبر تازه ای در این زمینه دارید؟نعمت احمدی : من بخاطر آشنایی با یکی از بستگان ایشان که شاگرد من بود و نخستین بار هم به دفتر من مراجعه کردند برای وکالت، در جریان این پرونده هستم. منتها ما وکلای به اصطلاح "مکلا" اجازه دفاع در دادگاه ویژه روحانیت را نداریم و من عذر قانونی خودم را به ایشان گفتم. دادگاه هم هفت نفر از وکلای معکم یا روحانیون معمم را تعیین کرد و خانواده ایشان آقای عباس برزگر یکی از روحانیون را بعنوان وکیل انتخاب کردند. دادگاه ایشان چهارشنبه دو هفته پیش برگزار شده و حسب قانون باید یکهفته بعد رای صادر شود. اگر دادگاه آخرین دفاع را از ایشان گرفته باشد، پرونده آماده صدور رای است.

دویچه وله : اگر حکمی به فرض صادر شده باشد، باید حتما به تایید رییس قوه قضاییه برسد؟ امکان فرجام خواهی در دادگاه ویژه روحانیت وجود دارد؟

نعمت احمدی : احکام دادگاه ویژه روحانیت قابل تجدید نظر هستند و درخواست را باید به دادستان داد و هیات تجدید نظری هست که طبق آیین نامه این دادگاه کار می کند. آیت الله بروجردی حسب ماده ۱۸ اجازه اعتراض به حکم را خطاب به رییس قوه قضاییه دارند. اصولا هم اجرای هر حکم اعدام در ایران، نیاز به مجوز رییس قوه قضاییه دارد که از نظر حقوقی به آن استیذان گفته می شود یعنی اذن خواستن. به همین کیفیت و سرعت به فرض صدور حکم اعدام، ایشان به سرعت اعدام نخواهند شد...

دویچه وله : فکر می کنید در صورت صدور حکم، مرحله استیذان چقدر طول می کشد؟

نعمت احمدی : در محاکمات دادگستری تخمین وجود ندارد. ایشان ۲۰ روز پس از صدور رای حق تجدید نظر خواهی دارد ولی من بعید می دانم دادگاه به این سرعت حکم اعدام فردی در جایگاه آقای بروجردی را صادر کند.